sobota, 13 września 2014

Dąbrówka w dziedzinie rodu Hunter von Grandon

Wiemy już, że 16 lipca 1667 r. Dąbrówka Mała została nabyta przez Jakuba Czarnowskiego z Czarnocina Cellarego. Akt kupna podpisała w imieniu syna Elżbieta z Ostromęcka Cellara. Dwadzieścia trzy lata później Elżbieta (1) odsprzedała Dąbrówkę Kacprowi Hunterowi z Grandonu. Nowy właściciel był szkockim szlachcicem, który osiadł na Śląsku ok. 1664 r. Piastował urzędy poborcy podatkowego, sędziego ziemskiego i starosty ziemskiego w państwie bytomskim (2). W końcu XVII wieku w skład jego dóbr wchodziły Repty, Stare Tarnowice, Opatowice, Siemianowice, Bytków i Dąbrówka Mała (3).

Herb rodu Hunter von Grandon według Arkadiusza Kuzio-Podruckiego (4).

30 czerwca 1690 r. we wsi Dąbrówka został podpisany dokument (5), w którym Elżbieta z Ostromęcka Generałowa Cellara a na Dąbrówce sprzedaje Kacprowi Hunterowi z Grandonu na Reptach i Bytkowie, sędziemu ziemskiemu państwa bytomskiego, "wieś Dąbrówkę w kraju i państwie bytomskim leżącą" z folwarkiem (dvorem panskim), sadami (scepnicami), zagrodami (ohradami), inwentarzem (dobytkami), polami uprawnymi i nieuprawnymi (rolami oranemi y neoranemi), ogrodami (zahradami), lasami, wodami (tokami), łąkami, dąbrowami, z poddanymi osiadłymi i nieosiadłymi, daninami (platy), ospami (6), stawami (rybniki), sadzawkami (rybnistemi), prawem do warzenia piwa, palenia gorzałki i sprzedaży (wyszynkowania) tychże trunków, jak też wszelkimi pożytkami i powinnościami za kwotę 1375 talarów miejskich. Obok sprzedającej (prodavatelkini) i kupującego (kupitela) dokument podpisali Stanisław Kozaczowski, Wacław Ohm Januszowski, Fryderyk Blacha i Franciszek z Przeremby Przerembski.

Akt sprzedaży Dąbrówki Małej z 30 czerwca 1690 r. (5) (kliknij miniaturę by powiększyć).

Kacper Hunter von Grandon z żoną Anną Felicjaną z Ohm Januszowską mieli synów Bogusława, Karola Wacława, Kacpra Młodszego i córkę Ewę Elżbietę. Bogusław przejął Bytków i Dąbrówkę Małą, Karol Wacław Repty, a Kacper Młodszy podgliwickie wioski Szałszę i Czekanów (3). Z Bogusławem wiąże się pismo z 4 grudnia 1714 r. (7), z którego wynika, że przekazał Dąbrówkę Małą Janowi Kamieńskiemu ze Świętochłowic. W owym piśmie, sporządzonym po śmierci Bogusława, żona Barbara Renata "przedtem Hunterowa, teraz Jarocka, rodzona Paczeńska" oraz Wacław Leopold Rajski z Rajska na Bielczowicach i Adam Samson Paczeński z Wielkiej Paczyny na Łagiewnikach zeznają, że: "Pan Bogusław Hunter przy godnowiernych świadkach, a rycerskich osobach, statku swego Małej Dąbrówki [...] Panu Janowi Kamieńskiemu z Świętochłowic [...] dobrowolnie ustąpił". Pismo czyniło zadość formalnościom, bo transakcja nie była wcześniej "na papier uwiedziona". Świadkowie oświadczyli, że nie będą zgłaszane pretensje do przekazanego ongiś majątku, a Jan Kamieński może nim swobodnie dysponować.

Pismo ws. majątku Mała Dąbrówka z 4 grudnia 1714 r. (7) (kliknij miniaturę by powiększyć).

Podsumowując, dwa dokumenty z Archiwum Państwowego w Katowicach pozwalają dopisać kolejny rozdział do historii naszej miejscowości. Dowiadujemy się z nich, że po Cellarich (1690 r.) a przed Kamieńskim (ok. 1702 r.) Dąbrówka należała do Kacpra i Bogusława Hunterów z Grandonu. Czy jednak chodziło o całą wieś, czy może tylko jeden z jej działów? W informacjach o Dąbrówce Małej z przełomu XVII i XVIII w. pojawiają się bowiem jeszcze inne osoby: Adam Rymułtowski (8), Wilhelm Gottlieb Sobek (9) oraz Karol Sobek (10).

Nie jestem znawcą staropolszczyzny ani bohemistą (dokument z 1690 r. napisano w języku staroczeskim), ale mam nadzieję, że istotne fragmenty zostały przeze mnie poprawnie przetłumaczone i zinterpretowane. Wdzięczny będę za wszelkie korekty i uzupełnienia :)

Źródła i przypisy:
(1) Autorzy Szlachty Górnośląskiej (2) wyróżnili dwie Elżbiety Cellari (s. 93 i 98). W mojej opinii chodzi jednak o tę samą osobę, ponieważ i w dokumencie z 1667 r. i w dokumencie z 1690 r. (5) występuje Elżbieta z Ostromęcka Cellara. Ponadto Elżbieta z Ostromęcka była żoną Jana Pawła Cellarego, generała piechoty koronnej, a nie jak podano Andrzeja, brata Jana Pawła (s. 93).
(2) Jerzy Horwat, Zdzisław Jedynak, Zbigniew Kiereś, Szlachta Górnośląska. Materiały do dziejów szlachty górnośląskiej od początku XVI do połowy XVIII wieku z zbiorze Dokumentów Archiwum Miejskiego w Bytomiu, Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu - zeszyt nr 9, Bytom 2008, s. 169-173.
(3) Rajner Smolorz, Bernard Szczech, Edward Wyżgoł, Zamek w Tarnowicach Starych. Centrum Sztuki i Dawnego Rzemiosła, Tarnowskie Góry 2012, s. 24-27.
(4) Josef Pilnáček tak opisał herb: "tarcza podzielona w poprzek, w górnej białej połowie czarny pies z białymi kończynami i białą plamą na gardle zwrócony w prawo, w dolnej części na błękitnym tle trzy rogi myśliwskie ze złotymi sznurami; w klejnocie herbu po prawej czarny pies, po lewej półksiężyc z gwiazdą nad nim", por. Josef Pilnáček, Rody stareho Slezska, T. 2, Brno 1991, s. 620.
(5) Archiwum Państwowe w Katowicach, Akta sądu obwodowego w Mysłowicach, zesp. 12/5, sygn. 18, s. 10-14.
(6) Osep - danina płacona w zbożu.
(7) Archiwum Państwowe w Katowicach, Akta sądu obwodowego w Mysłowicach, zesp. 12/5, sygn. 18, s. 15-18.
(8) Zobacz artykuły Dąbrówka Mała w XVIII wieku oraz Ks. Jan Kudera: Początki Małej Dąbrówki.
(9) Jacob Lustig w Geschichte der Stadt Myslowitz in Ober Schlesien (Myslowitz 1867) na stronie 56 przy roku 1696 wymienia Wilhelma Gottlieba Sobka z Kornic "pana na Mysłowicach, Brzezince, Brynowie, Katowicach, Bogucicach, Kuźnicy Boguckiej, Dąbrówce".
(10) F. Gramer, Chronik der Stadt Beuthen in Ober-Schlesien, Beuthen 1863, s. 192-193 (polski przekład: Franz Gramer, Kronika miasta Bytomia na Górnym Śląsku, oprac. Jan Drabina, przekł. Antoni Niemczura, Bytom 2014, s. 172: "W roku 1700 w aktach odnotowano następujących właścicieli dóbr regencji bytomskiej (...) Dąbrówka Mała: pan Karol Sobek.").
inne:
Roman Sękowski, Herbarz szlachty śląskiej: informator genealogiczno-heraldyczny, T. 3 (H-K), "Videograf II", Fundacja "Zamek Chudów", Katowice 2003, s. 213-214.
Autor:
Brak komentarzy:

sobota, 6 września 2014

Budżet Obywatelski 2015

Trwa realizacja działań zmierzających do opracowania Budżetu Obywatelskiego dla miasta Katowice na rok 2015. Celem inicjatywy jest włączenie mieszkańców w proces współdecydowania o wydatkach finansowanych z budżetu miasta. Dzięki niej mieszkańcy poszczególnych dzielnic (jednostek pomocniczych) mogą zgłaszać projekty zadań publicznych, a następnie głosować na zadania, które przeszły pozytywnie proces weryfikacji. Wybrane zadania będą realizowane ze środków finansowych wydzielonych na ten cel z budżetu miasta. Pula środków finansowych w ramach Budżetu Obywatelskiego na rok 2015 dla Dąbrówki Małej (Jednostki Pomocniczej nr 14) wynosi 290 727 zł.

Zgodnie z harmonogramem Budżetu Obywatelskiego dla miasta Katowice na rok 2015 w maju i czerwcu br. prowadzona była akcja informacyjno-edukacyjna. W tym też okresie mieszkańcy mogli składać projekty zadań. W sierpniu Urząd Miasta weryfikował przyjęte wnioski, by 1 września ogłosić listę projektów zweryfikowanych pozytywnie oraz negatywnie. Wśród 22 wniosków z Dąbrówki Małej 13 zaopiniowano pozytywnie, zaś pozostałe 9 odrzucono na etapie weryfikacji formalnej i merytorycznej.


Poniższa lista zawiera projekty z Dąbrówki Małej, które zostały pozytywnie zaopiniowane i przeszły do kolejnego etapu Budżetu Obywatelskiego, czyli głosowania. Tytuły oraz opisy zaczerpnąłem z oficjalnej listy projektów, tam też znajdziemy informacje o szacunkowych i rzeczywistych kosztach realizacji danego zadania.
  1. Zakup nowych książek dla Filii nr 20 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach przy ul. Strzelców Bytomskich 21
    Zakup nowości wzbogaci ofertę filii, uzupełni zaczytane książki należące do klasyki światowej. Pozwoli mieszkańcom na korzystanie z większej ilości nowych książek, uzupełni się lektury dla dzieci i młodzieży. Proszę o systematyczny, regularny zakup nowości.
  2. Zakup i montaż w dzielnicy 10 ławek
    W pierwszym etapie budowy „Zielonego Zakątka” powstanie średniej wielkości plac zabaw oraz bezpieczne, utwardzone przejście pomiędzy ulicami: Styczniową oraz przystankiem autobusowym przy ul. Le Ronda. Plac zabaw będzie oparty o tzw. ścieżkę zdrowia, gdzie nacisk będzie położony na aktywne formy zabawy. Nie zabraknie też piaskownicy i huśtawek dla dzieci w różnym wieku.
  3. Nocne oświetlenie przejścia przy cmentarzu komunalnym - łącznik ul. Le Ronda oraz ul. Techników
    Wykonanie oświetlenia wąskiego przejścia pomiędzy ul. Le Ronda i ul. Techników przełoży się na bezpieczeństwo i komfort mieszkańców, którzy obecnie w godzinach wieczornych nie mogą być pewni, że w ciemnym zaułku nic na nich nie czyha.
  4. Rewitalizacja „Parku w Dąbrówce”
    Park w Dąbrówce wzbogaci się o utwardzone chodniki oraz uporządkowaną zieleń. Atrakcją parku stanie się siłownia na otwartym powietrzu oraz ok. 50-metrowa oś kwiatowa.
  5. Rewitalizacja Placu Żołnierzy Września (Park Jordanowski)
    Plac Żołnierzy Września wzbogaci się o nowe ławki, kosze i rośliny. Istniejący plac zabaw dla dzieci zostanie rozbudowany. Dzięki zjazdom saneczkowym park ożyje w sezonie zimowym. Miasto podejmie też działania na rzecz zmniejszenia poziomu hałasu w otoczeniu Placu.
  6. Utworzenie skweru w rejonie skrzyżowań ulic: Le Ronda, Styczniowa i Siwka
    Na skrzyżowaniach ulic Siwka, Styczniowej i Le Ronda zostanie utworzony przyjazny skwer z ławeczkami, zielenią i kwiatami. Wyznaczone zostaną nowe przejścia dla pieszych i miejsca postojowe, a przed hałasem bronić będzie obsadzony kwiatami nasyp ziemny. Cały teren zostanie uporządkowany i posprzątany.
  7. Montaż gablot z informacjami o sportowej i kulturalnej ofercie miasta – 4 sztuki
    Zakup 4 zamykanych tablic informacyjnych, w których umieszczane będą aktualne informacje o kulturalnych, sportowych i miejskich wydarzeniach, ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń dzielnicowych oraz mających miejsce w dzielnicach sąsiadujących z Dąbrówką Małą.
  8. Zakup trenażerów piłkarskich oraz budowa ścianki wspinaczkowej w Szkole Podstawowej nr 47
    Rozbudowa sportowego wyposażenia Szkoły Podstawowej nr 47 o 10 trenażerów do wsparcia nauki gry w piłkę nożną oraz ściankę wspinaczkową dla dzieci i młodzieży z dzielnicy.
  9. Przebudowa boiska trawiastego przy ul. Techników 5 i rozwój infrastruktury sportowej
    W miejscu dziś nieużytkowanego boiska mieszkańcy oczekują mniejszego, bardziej funkcjonalnego boiska trawiastego o wymiarach około 30x55m z piłkochwytami, stołem do ping-ponga, ławkami, kilkunastoma nowymi miejscami parkingowymi (po zachodniej stronie terenu) i małą architekturą.
  10. Montaż 8 stojaków rowerowych
    W 7 miejscach w dzielnicy zamocowane zostaną stojaki rowerowe.
  11. Nauka pływania dla 24 dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym
    24 dzieci w wieku wczesnoszkolnym i przedszkolnym, w ramach kursu trwającego 16-20 godzin, zostanie oswojonych ze środowiskiem wodnym i zdobędzie umiejętność pływania.
  12. Zakup i montaż 16 pojemników na nieczystości zwierzęce
    Kosze na psie odchody to podstawowa broń w walce o estetykę otoczenia naszych domów. 16 sztuk zostanie ulokowanych przed wszystkim przy osiedlach - tam gdzie problem jest najbardziej widoczny i odczuwalny. Równolegle w placówkach edukacyjnych w dzielnicy rozpocznie się kampania edukacyjna uświadamiająca dzieci i ich rodziców.
  13. Uruchomienie hot spotu w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Katowicach filia 20
    Utworzenie w filii nr 20 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach darmowego punktu dostępowego do Internetu za pośrednictwem Wi-fi
W okresie od 3 do 15 września w jednostkach pomocniczych organizowane będą debaty dotyczące pozytywnie zweryfikowanych projektów. W Dąbrówce Małej takie spotkanie odbędzie się 10 września (środa) o godzinie 17 w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 3 przy ul. Grzegorzka 4. To okazja do poznania szczegółów poszczególnych projektów oraz zadania pytań wnioskodawcom. Następnym etapem będzie głosowanie, w którym wyborcy (osoby powyżej 16 roku życia zameldowane w jednostce pomocniczej, w której głosują) oddają tylko jeden głos na wybrany projekt. W Dąbrówce Małej punktem głosowania będzie Miejska Biblioteka Publiczna filia nr 20 przy ul. Strzelców Bytomskich 21b. Głosowanie będzie trwało od 17 do 21 września, a jego wyniki zostaną ogłoszone do 30 września. Do realizacji zostaną przeznaczone te projekty, które uzyskały największą liczbę głosów, aż do wyczerpania puli środków finansowych w Budżecie Obywatelskim, przewidzianym dla zadań lokalnych w danej jednostce pomocniczej.

30 września zostały ogłoszone wyniki głosowania. Biorąc pod uwagę liczbę głosów oddanych na projekty, koszt ich realizacji, a także dostępną pulę środków finansowych, do realizacji w Dąbrówce Małej w roku 2015 zostało wyłonionych 9 projektów (na powyższej liście zaznaczyłem je kolorem zielonym). Udział w głosowaniu wzięły 242 osoby wobec 4555 uprawnionych (frekwencja w Dąbrówce Małej wyniosła więc ok. 5,31%). Najwięcej głosów (63) otrzymał wniosek dot. zainstalowania nocnego oświetlenia na przejściu łączącym ulice Le Ronda i Techników (w pobliżu przystanku autobusowego Dąbrówka Mała Cmentarz).

Pierwsza edycja Budżetu Obywatelskiego dla miasta Katowice przeciera szlaki. Wiedzę i doświadczenie zdobywają zarówno inicjatorzy przedsięwzięcia jak i jego beneficjenci. Można się spodziewać, ze kolejne edycje spotkają się z większym zainteresowaniem, bo Budżet Obywatelski to, obok m.in. Rady Jednostki Pomocniczej (tzw. rady dzielnicy), kolejny przykład inicjatywy, która pozwala mieszkańcom wpływać na kształt ich najbliższego otoczenia.



KOLEJNE EDYCJE BUDŻETU OBYWATELSKIEGO

Informacje na temat kolejnych edycji Budżetu Obywatelskiego w mieście Katowice dostępne są na stronach:
Autor:
Brak komentarzy:
Subskrybuj: Posty (Atom)