W związku z, omawianymi już wcześniej (1), nadbrynicznymi konfliktami pomiędzy Siewierskim i Bytomskim, w 1764 i 1765 roku zostały wykreślone, piórem von Moora, kolejne plany spornych terenów. XIX-wieczne kopie map znajdują się w zbiorach kartograficznych Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. Skany (jako ciekawostkę podam, że koszt ich pozyskania wyniósł... 4,50 zł) opublikowałem poniżej wraz z krótkim komentarzem. Szersze omówienie map zainteresowany Czytelnik znajdzie w pracach Józefa Łyżwińskiego i Janiny Stoksik (2).
1. Plan bańgowskich i jakubowickich gruntów, należących do Grafa von Henckel, używanych przez czeladzkich mieszczan (1764):
2. Plan rzeki Brynicy na odcinku stanowiącym granicę pomiędzy Księstwem Siewierskim i Bytomskim Wolnym Państwem Stanowym, uwzględniający sporne grunty przy Czeladzi i Bibieli (1765):
1. Plan bańgowskich i jakubowickich gruntów, należących do Grafa von Henckel, używanych przez czeladzkich mieszczan (1764):
 |
| Mapa von Moora z 1764 r. (kopia von Weicherta z 1804 r., Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zbiór Kartograficzny sygn. AD 3.37) |
 |
| Zbliżenie na fragment Jeziora Sędziszowskiego i bagna Osiec. Przy granicy gruntów Dąbrówki i Jakubowic leżał przysiółek Czekaj (Czekei). |
Choć na mapie z 1764 r. nie zaznaczono wsi Dąbrówka, jedynie sąsiednie Milowice (Milowitz), to autor wskazał na niej północne grunty Dąbrówki (Dambrowker Territorium). Ciągną się one do dopływu Brynicy, łączącego rzekę z Jeziorem Sędziszowskim, oraz przysiółka Czekaj (Czekei). Za nim rozpościerają się już grunty jakubowickie (Jakubowitzer Grund). Ziemie te biegły ku Bogucicom. W dokumencie z 1637 r., wśród granic Bogucic, wymieniano właśnie "hranicze Jakubowskey" (3).
2. Plan rzeki Brynicy na odcinku stanowiącym granicę pomiędzy Księstwem Siewierskim i Bytomskim Wolnym Państwem Stanowym, uwzględniający sporne grunty przy Czeladzi i Bibieli (1765):
 |
| Mapa von Moora z 1765 r. (kopia Hoehla z 1828 r., Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zbiór Kartograficzny sygn. AD 3.46) |
 |
| Zbliżenie na sporne grunty przy Czeladzi i Bańgowie.. |
 |
| Zbliżenie na Dąbrówkę Małą, Milowice i Jakubowice. W lewym dolnym rogu zaznaczono również Czekaj (Czeikau) oraz bagno Osiec (Oschetz), stanowiące część dawnego Jeziora Sędziszowskiego. |
Mapa z 1765 r. przedstawia większy obszar nadbrynicznych ziem. Tym razem zaznaczono na niej Dąbrówkę Małą (Klein Dambrowka) i młyn na odnodze Brynicy. Przy nazwie wsi podano nazwisko jej właściciela: von Tzertanskÿ?. Prawdopodobnie jest to zniekształcone nazwisko von Szetyńskich, ówczesnych posiedzicieli Dąbrówki. Warto zwrócić uwagę, że autor zaznaczył na mapie położenie Jakubowic. Na północny-zachód od Dąbrówki, w okolicy jednego z dwóch, bliźniaczych stawów (przedstawionych m.in. na mapach Wielanda z 1736 r.) odnajdujemy pozostałości zabudowań opustoszałej wioski Jakubowice (Rudera von dem Wüsten=Dorf Jakubowitz) (4).
Źródła i przypisy:
(1) Więcej na temat sporów przygranicznych w:
(4) Przy tłumaczeniu starych dokumentów przydają się... stare słowniki. I tak dla przykładu, w niemiecko-polskim słowniku z 1772 roku autorstwa Michała Abrahama Trotza, na stronie 1898 czytamy, że Rudera to "obaliny, starego muru kęs, gruz".
(1) Więcej na temat sporów przygranicznych w:
- Ziegelofen, czyli o Dąbrówce na mapie Pezolda (1726),
- Północne okolice Dąbrówki na mapie z 1636 roku,
- Dąbrówka Mała w XVI wieku (przypis nr 3).
- Józef Łyżwiński, Zarzecze, Miejska Biblioteka Publiczna w Czeladzi, Czeladź 2006, s. 12-15.
- Janina Stoksik, Siewierz i księstwo siewierskie w XVII- i XVIII-wiecznych przekazach kartograficznych w: Siewierz, Czeladź, Koziegłowy. Studia i materiały z dziejów Siewierza i księstwa siewierskiego, praca zbiorowa pod red. Feliksa Kiryka, Katowice 1994, s. 607-609.
(4) Przy tłumaczeniu starych dokumentów przydają się... stare słowniki. I tak dla przykładu, w niemiecko-polskim słowniku z 1772 roku autorstwa Michała Abrahama Trotza, na stronie 1898 czytamy, że Rudera to "obaliny, starego muru kęs, gruz".
