Wokół pocztówki z 1911 roku

Wcale nierzadko nowe zdjęcia, mapy, dokumenty, prócz uzupełnienia dotychczasowej wiedzy, rodzą kolejne pytania i zagadki. Tak jak pocztówka, której fotografię przekazał mi aznegil, autor bloga o Michałkowicach "Kto to jeszcze pamięta...". Pomimo niskiej rozdzielczości i naklejek, którymi sprzedawca zabezpieczył pocztówkę przed kopiowaniem (zdjęcie z aukcji internetowej), możemy kolejny raz zobaczyć Dąbrówkę sprzed ponad stu laty.

Pocztówka z 1911 roku (wersja powiększona).

Omówienie widokówki poczniemy od miniatury w lewym górnym rogu, by następnie poruszać się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Pierwsza miniatura przedstawia dworzec kolejowy w Dąbrówce Małej. Ów dworzec powstał przy torach Kolei Prawego Brzegu Odry (Rechte-Oder-Ufer-Eisenbahn), budowanej w latach 1865-1872 i łączącej, podobnie jak starsza Kolej Górnośląska (Oberschlesische Eisenbahn), Wrocław z Górnym Śląskiem (1). Stacja w Dąbrówce zwała się początkowo Georggrube (Kopalnia Jerzy). Za dworcem dostrzegamy dawny hotel dworcowy (budynek przy Alei Niepodległości 1).

Dworzec kolejowy w Dąbrówce Małej na innej pocztówce. Dziś budynki dworca mieszczą Teatr Gry i Ludzie.
Źródło: kattowitz1900 - forum.gkw24.pl.

Kolejna miniatura przedstawia fragment ulicy Gen. Henryka Le Ronda (wówczas Kattowitzerstrasse). Obok ratusza (obecnie przychodnia lekarska) stoi nieistniejąca już kamienica. Naprzeciw niej wznosi się "stara" szkoła, zbudowana w 1870 r. Budynek wyburzono w latach 90. ubiegłego wieku, a wolne miejsce zajęły parking i sklep "Biedronka". Przypomnijmy, że pierwsza (jeszcze drewniana) szkoła w Dąbrówce Małej powstała w 1847 r., w 1861 r. otwarto szkołę w Burowcu, zaś w latach 1910-1912 wznoszono gmach szkoły przy ulicy Józefa Grzegorzka (2). Właśnie budowę "nowej" szkoły przedstawia trzecia miniatura. Zaiste, intrygujący widok :) W tle dostrzegamy ratusz gminy Dąbrówka Mała.

Stara ("żółta") i nowa ("czerwona") szkoła na zdjęciach z lat. 40. XX wieku.
Źródło: galeria Szkoły Podstawowej Nr 47 w serwisie Nasza Klasa.

Najbardziej zagadkowa jest dla mnie ostatnia miniatura. Kamienicy przy ulicy Stacyjnej 2 (dawniej Bahnhofstrasse) towarzyszy napis Post, czyli poczta. Z księgi adresowej z 1910 r. wynika zaś, że pod tym adresem mieszkał rzeźnik Teodor Kozioł. Zdaje się nawet, że spod naklejki wyziera fragment szyldu Kozioła, który w całości możemy oglądać na poniższej fotografii. Zatem budynek mieścił kilka lokali? Kamienica nader reprezentacyjna i korzystnie położona (w pobliżu ratusza i dworca) świetnie pasowała na siedzibę urzędu pocztowego (3).

Ulica Stacyjna (daw. Bahnhofstrasse). Po prawej kamienica pod nr 2 i zakład rzeźniczy Teodora Kozioła. W głębi dworzec kolejowy.

---

Przypisy:

(1) Rozkład jazdy Kolei Prawoodrzańskiej z 1883 r. dostępny w serwisie Śląskie pocztówki (lato 1883, zima 1883). Stacja w Dąbrówce Małej nosiła miano Georgrubbe.

(2) Historia szkół w Dąbrówce Małej i Burowcu dostępna na stronach Szkoły Podstawowej nr 47 oraz Gimnazjum nr 11.

(3) Prawdopodobnie poczta w Dąbrówce Małej posiadała aż cztery lokalizacje! O starej poczcie przy ul. Strzelców Bytomskich 24 pisałem w artykule Pozdrowienia z Małej Dąbrówki. Następną, w ujęciu chronologicznym, byłaby wspomniana wyżej poczta na Stacyjnej 2. Z kolei w styczniu 1928 r. Polska Zachodnia donosi (s. 4): "Z dniem 1 bm. Agencja Pocztowa w Małej Dąbrówce została przemianowana na Urząd Pocztowy. Urząd mieści się przy ul. Bytomskiej 2" (Bytomska to dawna nazwa ulicy Strzelców Bytomskich). Ostatnia, aktualna lokalizacja poczty w Dąbrówce Małej to Al. Niepodległości 5.